Khi sinh sống và làm việc ở môi trường nước ngoài, việc đối mặt với những bỡ ngỡ khó khăn là điều không thể tránh khỏi. Tùy vào mỗi người, tùy thuộc môi trường mà quá trình trên sẽ rất ngắn hoặc đôi khi kéo dài, tạo ra những khó khăn trong việc hòa nhập vào một nền văn hóa mới. Nhiều tin tức về tỉnh bang Nova Scotia, Canada, bạn sẽ thấy mọi người đều nói về nó với một vẻ đẹp thơ mộng và bình yên, chi phí sống dễ chịu cùng những con người mến khách, những chính sách học tập và định cư dễ dàng. Nhưng hôm nay tôi sẽ ngoại lệ nói với bạn về những khó khăn bạn sẽ phải đối mặt nếu xác định định cư Canada.
Sốc văn hóa khi định cư Canada
Nhìn chung, quá trình “sốc văn hóa” trải qua nhiều giai đoạn. Ban đầu, bạn sẽ hứng khởi khi nhìn thấy những điều khác lạ so với quê nhà. Đây là giai đoạn mà bạn tiếp nhận “ồ ạt” những giá trị của đất nước bạn đang sống. Tuy nhiên, ngay sau đó sẽ là khoảng thời gian bạn cảm thấy xa lạ và mệt mỏi với mọi thứ xung quanh. Điều này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân mà trong đó, việc chưa bắt kịp với ngôn ngữ nước sở tại chính là rào cản khó khăn nhất. Dù đã học tập ngoại ngữ rất tốt khi còn ở nhà nhưng bạn cũng sẽ phải mất một ít thời gian để làm quen với phương ngữ đấy. Việc khó giao tiếp với những người xung quanh trong giai đoạn đầu sẽ khiến bạn rơi vào “khủng hoảng” và làm bạn không muốn tiếp xúc với ai khi mới định cư Canada.
Canada đa phần là dân nhập cư nên mang nhiều sắc thái tôn giáo và mầu da khác nhau, điều đó dẫn đến việc giao tiếp cũng khó khăn nếu mình chưa hiểu lắm về phong tục giao tiếp chung của Canada và riêng của từng sắc dân. Việc khó khăn này sẽ làm cho chúng ta ban đầu cảm thấy bị lạnh nhạt và xa lánh. Không phải họ thiếu tình đoàn kết tương thân tương ái mà vì ở Canada đất rộng người thưa, việc đi lại tốn thời gian và tiền bạc mà mọi người đều có rất nhiều việc phải làm ở nhà sau giờ làm việc nên việc gặp mặt giúp nhau rất hiếm. Cũng giống như các nước phát triển khác, sự tự lập được đào tạo từ nhỏ và đánh giá cao – khác rất nhiều khi còn ở Việt Nam.
Tuy nhiên khi đã chấp nhận những khó khăn và bắt đầu điều chỉnh để phù hợp với môi trường, bạn đang dần dần hòa nhập với nền văn hóa bản địa đấy. Mỗi người có một tốc độ thích nghi khác nhau nên các giai đoạn trên cũng kéo dài hay thu hẹp tùy vào trường hợp khác nhau. Sốc văn hóa là điều không thể tránh, thế nhưng, những cú sốc này lại là yếu tố quan trọng và cần thiết để bạn kết nối các giá trị văn hóa của bản thân và điều chỉnh chúng cho phù hợp với những giá trị văn hóa mới.
Không cân đối chi tiêu sinh hoạt
Khi mới qua chúng ta thường đã có tham khảo chi phí sinh hoạt khi bắt đầu định cư tại Canada – đồng thời có chuẩn bị sẵn sàng 1 khoản tiền để có thể ổn định đời sống trong vài tháng đầu.
Các bạn nên tìm hiểu thông tin giá cả trên mạng để chuẩn bị tiền mua sắm những thứ thiết yếu cho cuộc sống của mình trong những ngày đầu mới qua, ngoài ra để tiết kiệm tiền thì khi qua tới nơi nên hỏi hạn những địa chỉ mua hàng giá rẻ, tranh thủ mua đồ giảm giá, đọc báo và quảng cáo để biết lúc nào, nơi nào bán đồ giá rẻ để mua, việc này có thể tiết kiệm chi tiêu mua sắm tới 50%.
Nếu qua mùa xuân thì chúng ta cũng nên tranh thủ mua đồ mùa đông giảm giá để dùng cho mùa đông năm sau. Muốn mua đồ gì thì nên lập 1 danh sách và nếu không cần gấp thì chờ nơi nào giảm giá thì tới đó mua. Trước khi mua nên tham khảo giá trên mạng (amazon, ..) và giá ngoài các cửa hàng. Mặc dù được sự tài trợ các chi phí học tập và ăn ở khi đi du học tại Canada, nhưng các du học sinh cũng khó có thể kiểm soát tài chính bởi mới sang, sẽ có rất nhiều thứ phải chi tiêu….nên các bạn nên chuẩn bị một nguồn tài chính dự trù hoặc tính đến việc tìm cách nhận tiền tài trợ bổ sung từ Việt Nam.
Khó khăn khi thuê nhà riêng khi định cư Canada
“Thật là khó khăn khi thuê nhà riêng ở khi định cư Canada. Khi mình đi thuê nhà lúc mới đến, chưa có bằng lái xe, mình gửi offer cho chủ nhà muốn thuê và sau khi gặp chủ nhà thì đa số chủ nhà đều từ chối cho thuê nhà.
Họ thường đòi hỏi mình phải có chỗ làm và thư của ông chủ (mà mình thì chưa đi làm), lịch sử tín dụng (cái này sau 6 tháng sử dụng thẻ tín dụng mới có). Mình đề nghị trả tiền nhà trước 1 năm và 2 tháng tiền nhà cho tháng đầu và tháng cuối nhưng họ vẫn không chịu. Sau này mình mới hiểu là vì luật pháp Canada luôn bảo vệ người thuê nhà dù cho người thuê nhà không chịu trả tiền nhà thì chủ nhà cũng không dễ dàng đuổi mình ra khỏi nhà nên người cho thuê nhà rất cẩn thận khi cho thuê nhà, họ không muốn rắc rối. “
Ngoài ra, nếu chủ nhà cho người mới landing thuê nhà họ muốn mình đặt cọc tiền nhà nhiều hơn (ví dụ đặt cọc 4 tháng tiền nhà thay vì 1 tháng như thường lệ) chứ họ không muốn mình trả tiền nhà trước nhiều tháng (ví dụ trả trước 1 năm như nói ở trên) vì quan niệm của họ là tiền đặt cọc sẽ được trừ vào chi phí sửa chữa nhà nếu bị làm hõng bởi người thuê, còn tiền thê nhà trả trước thì phải trả lại cho người thuê nếu họ ra khỏi nhà trước khi hết hợp đồng.
Các bạn mới landing nên chọn thuê căn hộ chung cư (apartment, condo) thì sẽ dễ dàng thuê hơn và chi phí hàng tháng cũng sẽ rẻ hơn là thuê nhà riêng. Thường thì thuê condo tiền thuê nhà bao gồm tất cả điện, nước, sưởi. Thuê nhà ngoài thì các khoản trên mình phải trả.
Thường thì chủ nhà sẻ yêu cầu người thuê đặt cọc 1 hoặc 2 tháng tiền nhà (sẽ trả lại cho người thuê nhà khi người thuê nhà dọn đi sau khi đã trừ chi phí sửa chữa nhà, nếu có, những phần hư hỏng của căn nhà do người thuê gây ra).
Ngoài phần tiền nhà trả hàng tháng, chủ nhà yêu cầu người thuê phải trả trước 2 tháng tiền nhà bao gồm tháng đầu và tháng cuối. Điều này có nghĩa là người thuê sẽ trả cho chủ nhà tiền nhà tháng đầu tiên trước khi vào ở (tiền nhà trả trước hàng tháng) và tháng cuối cùng người thuê nhà ở. Ví dụ mình thuê nhà 1 năm từ tháng 1 đến tháng 12 với giá $1500/tháng thì ngoài tiền đặt cọc 1 tháng ($1500) thì mình sẽ đưa cho chủ nhà trước 2 tháng tiền nhà (bao gồm tháng 1 và tháng cuối) là $3000, nếu mình ở đến hết tháng 12 thôi thì đầu tháng 12 mình sẽ không phải chuyển tiền tháng 12 cho chủ nhà nữa, nếu tới cuối tháng 8 mà mình dọn đi và được sự thỏa thuận đồng ý của chủ nhà thì đầu tháng 8 mình cũng không cần chuyển tiền cho chủ nhà vì chủ nhà đã lấy tiền tháng cuối rồi.
Sau khi dọn đi, chủ nhà sẽ cùng mình kiểm tra căn nhà, xác định những hư hỏng gây ra và tiền bồi thường cho việc sửa chữa sẽ trừ vào tiền đặt cọc, phần tiền còn lại chủ nhà sẽ chuyển trả lại cho mình. Do vậy khi nhận nhà thuê bạn phải kiểm tra kỹ lưỡng căn nhà xem những chỗ nào bị nứt, thủng hay hư hỏng thì phải chụp ảnh lại và gửi thư cho chủ nhà, tốt nhất là yêu cầu chủ nhà sửa chữa trước khi mình dọn vào ở đễ tránh rắc rối sau này. Phần thanh toán tiền nhà cho chủ nhà: hàng tháng mình gửi cho chủ nhà 1 tờ séc tiền nhà. Thông thường chủ nhà sẽ yêu cầu bạn gửi cho chủ nhà trước nhiều tấm séc (bằng với sồ tháng thuê nhà trên hợp đồng trừ đi 2 tháng là tháng đầu và tháng cuối, mỗi tấm ghi số tiền bằng với số tiền nhà hàng tháng và ngày thì ghi ngày đầu của mỗi tháng (ví dụ: ghi tiền nhà $1500, ngày thì ghi 1/2/2013, 1/3/2013, …) chủ nhà không thể lấy tiền trước ngày ghi trên tấm séc. Nếu bạn dọn ra trước thì chủ nhà sẽ trả lại bạn những tờ séc của tháng còn lại, nếu chủ nhà không trả thì mình báo ngân hàng thì chủ nhà cũng không lấy được tiền.”
Nghi Phương
